Lang wachten of direct aan de slag?
De wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg zijn fors en ze dalen allerminst. Er wordt hier een flink pijnpunt blootgelegd betreffende de mentale gezondheid in onze huidige samenleving. Veel mensen kampen met psychische uitdagingen en burn-out klachten. Bijna de helft van de volwassenen heeft in zijn of haar leven één of meerdere psychische aandoeningen gehad en in de afgelopen 12 maanden kampte ongeveer één op de vier volwassenen met een psychische aandoening.[i] Inmiddels is het zelfs zo dat mensen soms maandenlang moeten wachten voordat ze terecht kunnen bij een psycholoog na doorverwijzing van de huisarts.[ii]
Maar wat doe je nu als je op een wachtlijst staat en er voorlopig nog geen afspraak gemaakt kan worden bij de psycholoog en de mentale- en vaak daarbij horende fysieke klachten zich nu voordoen?
De ervaring leert dat mensen te lang blijven stoeien met zichzelf zonder uitzicht op een snelle adequate behandeling. Hierdoor blijven mensen te lang met vitaliteitsproblemen rondlopen en worden deze in een aantal gevallen ook extremer.
Maar zijn er nu geen andere alternatieven? Is het inzetten van een coach dan niet geschikt om het probleem van de lange wachtlijsten aan te pakken? Het aantal coaches in Nederland is namelijk fors stijgende. Deze groep is over de afgelopen 4 jaar met 19% groter geworden van 63.000 coaches naar 75.000.[iii] Professionele hulp van een psycholoog is voor een gedeelte van de groep met psychologische aandoeningen noodzakelijk maar er zal ook een deel zijn die met behulp van coaching gewenste doelen kan behalen.
Waarom dan geen coach?
Hoe komt het dan dat de mens of de doorverwijzer deze groep coaches niet weet te vinden en wat kunnen we doen om de kloof te dichten tussen de psycholoog en de coach?
- Kosten
Consulten bij de psycholoog worden gedekt vanuit de basisverzekering. Buiten de eigen risico van €385,- zijn er geen kosten voor de zorgafnemer. Het afnemen van een coachtraject is voor velen kostbaar. Maar moet een bezoekje aan een coach altijd kostbaar zijn? Het antwoord is: ‘Nee’. Er is een andere mogelijkheid tot financiering van coaching. Zo kan een cliënt die werkt in loondienst vaak gebruik maken van het ‘ontwikkelbudget werknemers’. Een potje bij de werkgever voor ontwikkeling van het personeel. En voor ondernemers is de BTW van 21% aftrekbaar.
- Wildgroei aan coaches
Iedereen mag zichzelf coach noemen en zoals beschreven is de groep coaches met een sneltreinvaart aan het groeien. Daarnaast is er voor ieder probleem wel een verschillende coach te vinden. Door de bomen is het bos niet meer zichtbaar. Hoe weet een cliënt nu of een coach professioneel is en geen kwakzalver. En hoe vind je dan een goede coach?
- Allereerst is het belangrijk om te kijken of de coach is aangesloten bij een beroepsvereniging. Een niet gecertificeerde coach kan zich niet zomaar aansluiten bij een beroepsvereniging. Daarnaast zijn zij verplicht om zichzelf te blijven scholen. Een bepaalde mate van kwaliteit is daarmee gewaarborgd.
- Daarnaast zijn er coachplatforms zoals bijvoorbeeld coachfinder waar de cliënt kan zoeken met behulp van een filter naar een geschikte coach. Deze coaches moeten aan strenge eisen voldoen om toegelaten te worden. Zo moeten zij een erkende opleiding hebben gevolgd en voldoende praktijkervaring overleggen.
- Ervaringen van anderen kunnen ook helpen in het maken van de keuze en het lezen van reviews geven meer duidelijkheid over de professionaliteit en het resultaat van de coach. Als laatst bieden veel coaches een gratis kennismakingsgesprek aan. Een cliënt kan hierdoor ervaren of de betreffende coach kundig is en of er een klik is.
- Doorverwijzer
De ervaring leert dat huisartsen, praktijk ondersteunde huisartsen (POH’s) en bedrijfsartsen veelal standaard doorverwijzen binnen de geestelijke gezondheidszorg en alternatieven niet in ogenschouw nemen. Zij willen mensen doorsturen naar gekwalificeerde hulpverleners en de patiënt niet opzadelen met (hoge) kosten. Het is daarom raadzaam voor de cliënt om alternatieven bespreekbaar te maken.
- Pro activiteit
We moeten ons bewust gaan worden dat we vaak pas handelen als het te laat is. Het wordt tijd dat we gaan inzien dat we voor een groot deel zelf invloed hebben op onze gezondheid en dit een investering van onszelf vergt. Doen we dit niet hebben we een vergrote kans op het belanden in een zorgsysteem wat berust is op reactief handelen. Waarbij de oorzaak vaak niet wordt weggenomen maar enkel en alleen de symptomen.
Het investeren in fysieke gezondheid als bijvoorbeeld een lidmaatschap bij de sportschool is voor velen gemakkelijker dan het investeren in mentale gezondheid. Het resultaat is namelijk relatief snel aan de buitenkant te zien wanneer een persoon regelmatig naar de sportschool gaat en hierdoor makkelijk meetbaar. De resultaten op het gebied van werken aan de mentale gezondheid zijn moeilijker definieerbaar en voor iedereen uniek. We weten vaak achteraf pas wat resultaten zijn en deze zijn vervolgens moeilijk in woorden uit te drukken. Er rest ons daarom niets anders dan investeren, ervaren en communiceren met elkaar over dit thema.
Hopelijk kunnen we op deze manier het taboe op de investering in de mentale gezondheid doorbreken door het meer en meer bespreekbaar te maken en hierin het goede voorbeeld te geven. Hierdoor zal de drempel lager worden om bijvoorbeeld ook naar een meditatiecursus, ademsessie of coachpraktijk te gaan en niet alleen naar de sportschool. Op deze manier kunnen mensen pro actief met zichzelf aan de slag en zal de kans op psychische klachten doen afnemen en daarmee de wachtlijst voor de geestelijke gezondheidszorg doen verkleinen. Coaching en andere alternatieven mogen we gaan zien als investering om ons persoonlijk te ontwikkelen en niet voor het plakken van pleisters op diepe wonden. Waarbij het in de toekomst geld op zal leveren in plaats van zal kosten.
[i] Kerncijfers psychische aandoeningen. (2022, 11 30). Opgehaald van Trimbos: https://cijfers.trimbos.nl/nemesis/kerncijfers-psychische-aandoeningen/samenvatting-kerncijfers/
[ii] Hotspot wachttijden GGZ. (2022, 10 14). Opgehaald van Vektis: https://www.vektis.nl/intelligence/publicaties/factsheet-wachttijdinformatie-ggz/hotspot-wachttijden-ggz
[iii] bloomsite. (2022, 02 10). Hoeveel coaches zijn er in Nederland. Opgehaald van www.bloomsite.nl: https://bloomsite.nl/succesvolle-praktijk/hoeveel-coaches-zijn-er-in-nederland/#:~:text=In%202019%20waren%20er%20naar,naar%2075.000%20coaches%20in%20Nederland.